Μονάδα Επιτήρησης Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής

Προσωπικό

Επιστημονικοί υπέυθυνοι:

Αλκιβιάδης Βατόπουλος, Καθηγητής Μικροβιολογίας της Δημόσιας Υγείας

Παναγιώτα Γιακκούπη, Επίκουρη Καθηγήτρια Μικροβιολογίας Δημόσιας Υγείας

Η Μονάδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Αντοχής στα Αντιβιοτικά λειτουργεί από το 2003 στην πρώην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Ε.Σ.Δ.Υ.), νυν Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, της Σχολής Δημόσιας Υγείας, του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (Πα.Δ.A.).

Κατά τη λειτουργία της, έχει ευρέως αναγνωρισμένη παρουσία, τόσο σε εθνικό – μέσω της συνεργασίας όλων των νοσοκομείων της επικράτειας και με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ.) – όσο και σε διεθνές επίπεδο – ως μέλος του Ευρωπαϊκού EARS-NET προγράμματος για την επιτήρηση των ανθεκτικών μικροβίων στα Ευρωπαϊκά νοσοκομεία.

Η Μονάδα λειτουργεί δυνητικά ως Κέντρο Αναφοράς, και συμβάλλει στην ταυτοποίηση νέων γονιδίων που προσφέρουν αντοχή στα αντιβιοτικά στα Gram (-) βακτήρια και τη χαρτογράφηση της γενετικής θέσης των γονιδίων, ώστε να εκτιμηθεί η δυνατότητα μετακίνησής τους στους βακτηριακούς πληθυσμούς. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται προτείνονται από τη διεθνή βιβλιογραφία και στηρίζονται στη μοριακή βιολογία. Επιπλέον, το εργαστήριο δραστηριοποιείται στη διερεύνηση συρροών παθογόνων μικροβίων από κλινικά και περιβαλλοντικά δείγματα είτε σε επίπεδο νοσοκομείου είτε σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο συνεισφέροντας στη διακοπή τυχόν διασπορών. Τα νοσοκομεία συνεργάζονται με το εργαστήριο εθελοντικά.

Τα αποτελέσματα των μελετών της Μονάδας χρησιμοποιούνται στη χάραξη εθνικών οδηγιών για την πρόληψη της διασποράς των ανθεκτικών στις καρβαπενέμες μικροβίων στα νοσοκομεία, που διανέμονται μέσω του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ., πρώην ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.). Επιπλέον, το εργαστήριο προβάλλει τα ευρήματά του σε εθνικά και διεθνή συνέδρια και σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.

Εκπαιδευτικό έργο

Το εκπαιδευτικό έργο της Μονάδας περιλαμβάνει την εκπαίδευση φοιτητών Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών (ΜΠΣ) Δημόσιας Υγείας της πρώην Ε.Σ.Δ.Υ. (νυν Σχολή Δημόσιας Υγείας, Πα.Δ.Α), σε θεωρητικό («Λοιμώδη Νοσήματα»), αλλά και σε εργαστηριακό επίπεδο («Εργαστηριακή Δημόσια Υγεία»), σε θέματα διαχείρισης επιδημιών, μεθόδων καταγραφής κρουσμάτων, επιδημιολογικής διερεύνησης, κ.α., καθώς και τη δυνατότητα εκπόνησης διπλωματικών εργασιών και διδακτορικών διατριβών σε προπτυχιακούς /μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες αντίστοιχα.

Συγκεκριμένα, πέντε μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες έλαβαν χώρα στη Μονάδα την τελευταία διετία, σε συνεργασία με τρία τριτοβάθμια νοσοκομεία της Αθήνας και το τμήμα Κτηνιατρικής του ΑΠΘ και παρουσιάστηκαν σε εθνικά συνέδρια. Επιπλέον, δύο υποψήφιοι διδάκτορες εργάζονται περιοδικά στη μονάδα.

Από το 2012, η Μονάδα αποτελεί μέλος της Ελληνικής Ομάδας Εργαστηρίων της Μικροβιολογίας της Δημόσιας Υγείας (Consortium), τα οποία συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης της Μικροβιολογίας της Δημόσιας Υγείας (European Public Health Microbiology, EUPHEM fellowship) με χρηματοδότηση του  Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (European Center for Disease Control and Prevention, ECDC) εκπαιδεύοντας Έλληνες και Ευρωπαίους υποτρόφους (EUPHEM fellows) στο πλαίσιο της διετούς  τους συμμετοχής στο εν λόγω πρόγραμμα.

Ενδεικτικές δημοσιεύσεις

  • Int J Antimicrob Agents. 2019 Jun;53(6):855-858. doi: 10.1016/j.ijantimicag.2019.02.021.

Synergistic activity of colistin with azidothymidine against colistin-resistant Klebsiella pneumoniae clinical isolates collected from inpatients in Greek hospitals.

Falagas ME, Voulgaris GL, Tryfinopoulou K, Giakkoupi P, Kyriakidou M, Vatopoulos A, Coates A, Hu Y; Colistin – Azidothymidine Hellenic Study Group.

  • Euro Surveill. 2019 Feb;24(9). doi: 10.2807/1560-7917.ES.2019.24.9.1900123.

Worsening epidemiological situation of carbapenemase-producing Enterobacteriaceae in Europe, assessment by national experts from 37 countries, July 2018.

Brolund A, Lagerqvist N, Byfors S, Struelens MJ, Monnet DL, Albiger B, Kohlenberg A; European Antimicrobial Resistance Genes Surveillance Network EURGen-Net Capacity Survey Group.

  • J Infect Public Health. 2017 Mar – Apr;10(2):150-155. doi: 10.1016/j.jiph.2016.02.002

Detection of OXA-48-like and NDM carbapenemases producing Klebsiella pneumoniae in Jordan: A pilot study.

Aqel AA, Giakkoupi P, Alzoubi H, Masalha I, Ellington MJ, Vatopoulos A.

  • Lancet Infect Dis. 2017 Feb;17(2):153-163. doi: 10.1016/S1473-3099(16)30257-2.

Occurrence of carbapenemase-producing Klebsiella pneumoniae and Escherichia coli in the European survey of carbapenemase-producing Enterobacteriaceae (EuSCAPE): a prospective, multinational study.

Grundmann H, Glasner C, Albiger B, Aanensen DM, Tomlinson CT, Andrasević AT, Cantón R, Carmeli Y, Friedrich AW, Giske CG, Glupczynski Y, Gniadkowski M, Livermore DM, Nordmann P, Poirel L, Rossolini GM, Seifert H, Vatopoulos A, Walsh T, Woodford N, Monnet DL; European Survey of Carbapenemase-Producing Enterobacteriaceae (EuSCAPE) Working Group.

  • Euro Surveill. 2015;20(45). doi: 10.2807/1560-7917.ES.2015.20.45.30062.

Carbapenemase-producing Enterobacteriaceae in Europe: assessment by national experts from 38 countries, May 2015.

Albiger B, Glasner C, Struelens MJ, Grundmann H, Monnet DL; European Survey of Carbapenemase-Producing Enterobacteriaceae (EuSCAPE) working group.

  • Diagn Microbiol Infect Dis. 2014 Jan;78(1):12-5. doi: 10.1016/j.diagmicrobio.2013.10.003.

Development and validation of a multiplex PCR assay for identification of the epidemic ST-258/512 KPC-producing Klebsiella pneumoniae clone.

Adler A, Khabra E, Chmelnitsky I, Giakkoupi P, Vatopoulos A, Mathers AJ, Yeh AJ, Sifri CD, De Angelis G, Tacconelli E, Villegas MV, Quinn J, Carmeli Y.

  • Diagn Microbiol Infect Dis. 2013 Dec;77(4):382-4. doi: 10.1016/j.diagmicrobio.2013.09.001.

Emergence of NDM-producing Klebsiella pneumoniae in Greece.

Giakkoupi P, Tryfinopoulou K, Kontopidou F, Tsonou P, Golegou T, Souki H, Tzouvelekis L, Miriagou V, Vatopoulos A.